Erfrecht Spanje
Als je besluit te emigreren naar Spanje en daar bijvoorbeeld een woning wil kopen, is het essentieel om ook stil te staan bij het erfrecht. Het Spaanse erfrecht wijkt op meerdere punten af van het Nederlandse systeem en kan ingrijpende gevolgen hebben, vooral als je hier geen maatregelen voor treft. In Spanje geldt het principe van 'forced heirship', wat inhoudt dat een deel van je nalatenschap wettelijk is toegewezen aan bepaalde erfgenamen, zoals je kinderen. Dit kan anders uitpakken dan je gewend bent in Nederland, waar je meer vrijheid hebt om je erfenis naar eigen wens te verdelen. Om problemen of onverwachte situaties te voorkomen, is het verstandig om tijdig een testament op te stellen.
Hoe wordt je nalatenschap geregeld volgens het Spaanse erfrecht?
Het is een onderwerp waar de meeste mensen liever niet te lang bij stil willen staan, maar vroeg of laat vraag je je misschien toch af: wat gebeurt er eigenlijk met mijn spullen als ik er niet meer ben? Of je nou kinderen hebt of niet, in Spanje is erven niet zomaar een persoonlijke familiezaak. Het wordt allemaal geregeld door strenge wetten die bepalen wie wat mag erven, en dat beperkt je vrijheid om dit zelf te beslissen behoorlijk. Zelfs als je een testament opstelt, zegt de wet dat een deel van je nalatenschap moet gaan naar zogenaamde “gedwongen erfgenamen” (herederos forzosos). En dat is nog maar het begin.
De Spaanse wet, er zijn altijd erfgenamen!
Ja, je leest het goed, En die wet laat niks aan het toeval over, Of je nou wel of geen testament hebt gemaakt, en of je kinderen hebt of niet, je erfenis wordt altijd verdeeld. De Spaanse wet, Artikel 661 van het Spaanse Burgerlijk Wetboek, is daar heel duidelijk over en luidt als volgt:
‘De erfgenamen volgen de overledene op door het enkele feit van overlijden in al zijn rechten en plichten.’ Met andere woorden: zelfs als je geen kinderen hebt en overlijdt zonder testament, blijft je erfenis niet zomaar liggen.
Wie heeft als eerste recht op mijn erfenis?
Deze Spaanse wet heeft ook een vaste volgorde waarin je nalatenschap wordt verdeeld. Dit regelt wie er recht heeft op jouw spullen en bezittingen, en het begint bij je naaste familie:
- Kinderen en kleinkinderen: Zij staan bovenaan de lijst.
- Ouders en grootouders: Heb je geen kinderen? Dan komen zij aan de beurt.
- Partner: Je echtgenoot of echtgenote staat op de derde plek, na je directe familie.
- Broers, zussen en neven/nichten: Als er geen directe familie is, gaat je erfenis naar hen.
- De staat: Heb je echt helemaal niemand? Dan gaat alles uiteindelijk naar de Spaanse overheid.
Met deze regels zorgt Spanje ervoor dat je erfenis altijd een bestemming krijgt, zelfs als je geen testament hebt gemaakt. Maar, ik hoor je het al hardop zeggen… `ik heb een testament laten opstellen in Nederland?
Ah dat is natuurlijk top, maar dan is het is essentieel om in je testament te checken of duidelijk vast te leggen dat het erfrecht van jouw eigen land van toepassing is. Dit is geregeld door EU-verordening 650/2012. Staat dat niet in je testament of laat je dit achterwege, dan zullen automatisch de Spaanse regels voor gedwongen erfopvolging van kracht zijn.
Wat gebeurt er als je geen testament hebt?
Als je niks regelt, bepaalt de Spaanse overheid wat er met je spullen gebeurt. Heb je geen directe erfgenamen, zoals kinderen, ouders of broers en zussen? Dan gaat je erfenis uiteindelijk naar de staat. Zonde toch, als waardevolle of persoonlijke spullen niet terechtkomen bij de mensen of doelen die je belangrijk vindt? Met een testament hou je de touwtjes in handen en zorg je dat alles duidelijk geregeld is. Zo voorkom je gedoe of onzekerheid voor de mensen die ermee te maken krijgen. Dus, wacht niet te lang. Laat het niet aan het toeval over. Maak een plan, maak een testament en zorg ervoor dat je nalatenschap precies terechtkomt waar jij dat wilt.
Een Spaans testament laten opstellen
Als je in Spanje een testament wilt laten opstellen, moet je rekening houden met de legítima. Dit is het wettelijk beschermde deel van je erfenis dat naar je verplichte erfgenamen (herederos forzosos) gaat. Dit zijn meestal je kinderen, je ouders of – als zij er niet zijn – soms zelfs broers en zussen. Het Spaanse erfrecht is er om naaste familie te beschermen, dus iemand compleet onterven is bijna onmogelijk, tenzij je een hele goede wettelijke reden hebt. Zelfs als je testament iets anders zegt, blijft deze regel staan.
Hoe wordt mijn erfenis dan verdeeld?
- Eén derde (la legítima) – Dit stuk gaat naar de legitimarissen en wordt netjes gelijk verdeeld. Hier kun je niks aan veranderen.
- Eén derde (tercio de mejora) – Dit deel is ook voor de legitimarissen, maar jij mag bepalen wie wat krijgt. Wil je bijvoorbeeld je moeder een groter stuk geven dan je vader? Dat regel je met dit deel.
- Eén derde (libre disposición) – Het vrije deel. Dit mag je nalaten aan wie je maar wilt: een goede vriend, een buurman, je hond of kat, of een goed doel. Helemaal jouw keuze.
Als je geen kinderen, ouders, partner, broers, zussen of zelfs neven en nichten hebt, dan komt uiteindelijk de Spaanse staat in beeld. Alleen dan gaat je erfenis naar de staat. Het gebeurt niet vaak, maar het kan wel voorkomen.
Ook goed om te weten over regionale verschillen in het erfrecht Spanje
Sommige regio´s hanteren hun eigen erfregels, zoals Catalonië, Navarra, Baskenland, Galicië, Aragon en de Balearen, hun eigen erfregels hebben. Die regionale wetten kunnen dingen veranderen, zoals wie er precies erft en hoe groot het verplichte erfdeel (de legítima) is. In Catalonië is dat verplichte erfdeel bijvoorbeeld maar 25% van de nalatenschap. Woon je in zo'n regio of heb je daar een huis? Dan is het slim om een lokale jurist in te schakelen, zodat je precies weet hoe het zit met de regels die voor jou gelden.
Ook hebben erfgenamen vaak geen idee wat het precies inhoudt om een huis, een familiebedrijf of zelfs een levensverzekering in Spanje te erven. Dan komt daar ook nog eens die gevreesde erfbelasting bij, de zogenaamde Impuesto de Sucesiones. Het idee dat je een flinke rekening van de belastingdienst kan krijgen terwijl je al met verlies te maken hebt, klinkt niet echt als iets waar je op zit te wachten, toch? Maar goed nieuws: in bepaalde situaties kan de belasting een stuk lager uitvallen, of zelfs helemaal verdwijnen. Laten we eens kijken wanneer de Spaanse regels juist in het voordeel van je
Een belangrijk aspect om rekening mee te houden, is dat de hoogte van de erfbelasting in Spanje sterk kan variëren per regio. Spanje kent namelijk een gedecentraliseerd belastingsysteem, waarbij de autonome regio’s hun eigen regels en vrijstellingen mogen bepalen. Dit betekent dat erfgenamen in bijvoorbeeld Andalusië of Madrid vaak aanzienlijk minder belasting betalen dan in andere regio’s. In sommige gebieden worden zelfs volledige vrijstellingen verleend voor directe familieleden, zoals kinderen of echtgenoten.
Bijvoorbeeld*:
Madrid is een uitstekend voorbeeld van een regio met royale belastingvoordelen. Kinderen, echtgenoten en ouders die van elkaar erven, genieten hier van een uitzonderlijke belastingkorting van maar liefst 99%. Stel dat je € 100.000 erft van je moeder in Madrid; dan betaal je slechts € 1.000 aan belasting. Erf je echter van een tante in bijvoorbeeld Asturië, dan hoef je waarschijnlijk niet te rekenen op een vergelijkbare vrijstelling.
* Dit is een fictieve berekening en kan in werkelijkheid verschillen.
Het loont dus zeker om te onderzoeken welke voordelen de regio waar de erfenis zich bevindt, biedt. Deze kennis kan een groot verschil maken in de uiteindelijke belastingdruk.
Nog meer weetjes over erfbelasting Spanje!
De Spaanse belastingdienst, de Hacienda, biedt verrassend gunstige regelingen als het gaat om de gezinswoning. Erf je de hoofdwoning van een ouder, echtgeno(o)t(e), of zelfs een huisgenoot die er minstens twee jaar met de overledene heeft gewoond? Dan kom je mogelijk in aanmerking voor een aantrekkelijke vrijstelling van erfbelasting. Dit kan een enorme financiële verlichting zijn, waardoor families niet gedwongen worden hun woning te verkopen om de erfbelasting te kunnen betalen.
Heb je een familiebedrijf geërfd?
Dan is er nóg beter nieuws. Als je je ertoe verbindt het bedrijf minstens tien jaar voort te zetten, kan tot wel 95% van de bedrijfswaarde worden vrijgesteld van erfbelasting. Deze regeling is speciaal ontworpen om kleine en middelgrote ondernemingen te ondersteunen, met name in Spaanse plattelandsgemeenschappen en lokale winkelstraten.
Of erf je een levensverzekering?
Heeft jouw dierbare een levensverzekering achtergelaten? In bepaalde regio’s kan de uitkering (gedeeltelijk) belastingvrij zijn voor naaste familieleden. Maar let op: dit geldt alleen als de polis een “standaard” verzekering is, zonder ingewikkelde constructies met buitenlandse rekeningen of afwijkende voorwaarden. Omdat de regels per regio verschillen, is het belangrijk om de lokale regelgeving zorgvuldig te controleren en ook weer hier advies in te winnen.
Tot slot: Wat gebeurt er als je geen geld hebt om de belasting te betalen?
Voor velen is dit een belangrijk en vaak zorgwekkend vraagstuk. Stel je voor: je erft een huis, maar je hebt geen spaargeld om direct aan de erfbelasting te voldoen. Gelukkig biedt de Spaanse wet een oplossing. Erfgenamen mogen namelijk geld uit de nalatenschap gebruiken om belastingen rechtstreeks te betalen. In de praktijk kan de bank die de rekeningen van de overledene beheert, de belasting namens jou aan Hacienda overmaken. Pas daarna wordt de rest van het geld vrijgegeven. Deze regeling voorkomt dat erfgenamen schulden hoeven te maken of hun erfenis moeten opgeven om alles legaal te regelen.
Hoewel de erfbelasting in Spanje voor veel mensen een bron van zorgen is, blijkt in de praktijk dat veel erfgenamen uiteindelijk weinig of zelfs niets betalen. Dit geldt met name voor naaste familieleden of degenen die een familiehuis of -bedrijf erven. Regionale verschillen spelen hierin een belangrijke rol, en de details maken vaak het verschil. Daarom is het verstandig om, als je een erfenis verwacht of je toekomst wilt plannen, goed geïnformeerd te zijn en professioneel advies in te winnen.
Advies over erfrecht Spanje
Het Spaanse belastingstelsel kan op het eerste gezicht complex lijken. Door je goed voor te bereiden en te weten wat je te wachten staat, kun je echter een erfenis transformeren van een administratieve uitdaging tot een aangename verrassing. Schakel daarom tijdig een lokale jurist in, iemand die de regionale wet- en regelgeving volledig begrijpt. Hiermee bespaar je jezelf onnodige stress en teleurstellingen.
Bij Mihous werken we samen met een uitgebreid netwerk van betrouwbare partners, zodat we je altijd van persoonlijk en professioneel advies kunnen voorzien. Aarzel dus niet en stuur ons een berichtje als je nog vragen hebt. Andere vragen over het kopen van een huis in Spanje? Neem contact met ons op en we helpen je graag verder.
De informatie in dit artikel is algemeen van aard en bedoeld ter informatie. Er kunnen geen rechten aan worden ontleend. Voor juridisch advies over jouw specifieke situatie raden wij aan contact op te nemen met een specialist in Spaans erfrecht.